6/28/11

Тэнэг ялааны дууль + Лолита.

Энэ удаа фэйшнтэй огт хамаагүй зүйлсийн талаархи бодлоо хуваалцмаар санагдлаа. Яг огт хамаагүй ч гэж ч бас боломгүй юм. Хувцас, дуу хөгжим гэж адилхан л бидний нэг хэсэг болсон зүйлс.

Арван хэдтэй явахад дуу хөгжим ертөнцийн цөм байлаа. Дэлхий дахин Backstreet boys, Spice Girls -р амисгалж байсан үе. Би ч дутахгүй BSB-н нэг залуу, Spice Girls-н нэг охины плакат хаалганы ард хадаж, "сүпер" сонин уншиж," MTV" үзэж, Hомин талст-н бүх дууг цээжээр мэддэг явсан үе.
Зөвхөн Рок, Поп ч гэлтгүй 2 хүү, Люмино, Guys 666 гээд Хип Хоп-г ч бас тойроогүй ээ, Eminem-н концертонд оччихсон гүйж ч явлаа.

Залуу байх, арван хэдтэй байх гэдэг хаана ч, хэдий үед ч хорвоо дэлхийд өрнөж буй бүхнээс дутахгүйг хичээж, бүх мэдээ мэдээлэл, клип, моодоор амисгалхын нэр байх. Өдөр хоногууд ээлжилсээр, нэг л мэдэхэд арван хэдтэй байхаа болчихсон, хорвоогийн шинэ бүхэнд толгой эргэж, автахаа болисон, өөрийн дуртай зүйлсээ нэгэнт мэддэг болчихсон, түүндээ үнэнч, нэг ёсны цензур бөхтэй болчихож.

Арван жилд гадаад хэл сурч байлаа. "Гунигтай" гэсэн утга бүхий үг шинээр сурлаа. Үнэхээр сайхан үг санагдав. Ингээд найз охидуудын хамт юм л бол тухайн үгээ өгүүлбэрт ашиглаж ярина. Юу ч хэлсэн, Ай ямар их гуниг вэ... гэж ирээд л. Нэг өдөр гадаад хэлний багш эмэгтэй бидний ярихыг сонсоод, "Наад үгээ алхам тутамд хэрэглэвэл хайран биш үү, Хааяа үнэхээр тохирсон үед нь хэрэглэж байж жинхэнэ амт, утга нь гарна" гэсэн утгатай үг хэллээ. Энэ үг надад ихийг бодогдуулж анх удаа хичнээн сайхан ч, өдөр тутамд гоёддог, хайран санагддаг үгс их хэрэглэх тусам жинхэнэ чанар нь амтгүй, усан болж, үнэ цэнээ алддагыг ухааруулж билээ.

Сүүлийн үеийн Mонголын дуу хөгжмийн ертөнцийг хараад байхад нэг л их "хайр" гэж хашгирагсад. Үнэндээ хашгирах битгий хэл өмнөөс нь хоолойгоо сайхан засчихмаар санагдахаар "Хайр, хайр" гэж хэлээ хазан, шивнэж буй хүмүүс. Англи хэлэнд утга зохиол, сэтгүүл зүйтэй холбоотой эхний дүрэм бол "Show, don't tell". Оноож хэлэх биш, дүрсэлж үзүүл гэсэн санаа. Аливаа зохиол уран бүтээлд уншигч бид өөрсдөө " Дорж Дулмаад хайртай юм байна" гэж үйлдлээс нь дүгнэх нь амттай хэсэг нь байдаг. Зохиолч шууд л "Дорж Дулмаад хайртай" гээд хэлчихвэл, цаашаа сонирхолгүй, үргэлжилэхэд ч хэцүү. Гэтэл Mонголын дуу хөгжмийн ертөнц энэ дүрмийн эсрэг тийш яваад байх шиг. "Хайр, чи минь, хайрт минь" гэж хоосон хашгираад ч дээ. Энэ хэдхэн үгэн дотор эргэлдэхээс өөр сонголтгүй болтлоо Mонгол хэлний үгсийн сан "агшичхаагүй" л байлтай. Муу яруу найрагч байснаас сайн уншигч бай гэдэг. Одоогын дууны үг бичигчэд сайн уншигч ч байж үзээгүй нь илт.

Өсвөр насныхны Facebook дээр хоорондоо ярьж байгаа нь ч нэг л их хэлээ хазсан, эсвэл болсон болоогүй гадаадаар ярьсан бүхэл бүтэн үе. "Хайр нь хайрандаа хайртай шүү " ч гэж байх шиг. Арай ч дээ. Алтны магнатын залуу найз бүсгүй хүүхэддээ "Хайрмаа" гэж нэр өглөө гэж сонсогдсон.

Хүн муулалтгүй би өөрөө ч тийм их үлгэр жишээ эх оронч хүн биш. Murakami Haruki, Mishima Yukio, Stuart Dybek, Amy Hempel- г эх зохиолоор нь уншихаас илүү аз жаргал үгүй гэж боддог хүн. Сүүлийн хэдэн жил гадуур амьдарсандаа энэ "дутагдлаа" бухачихая. Харин эх орондоо байгаа залуучуудад "Хайр нь хайрандаа хайртай шүү" гэдгээс өөр сэтгэлээ илэрхийлэх үг олдохгүй байгаа нь харамсалтай.

Эргээд харахад Mонголын дуу хөгжмийн ертөнцөд сайн уран бүтээл олон бий. Үнэхээр шинийг сэтгэсэн, философитой, утга уянгатай, үгийн баялагтай, торгон агшинг илэрхийлсэн, юм бодогдуулам, гуньсан, баярласан үедээ сонсох дуртай, аялах дуртай сайхан дуунууд байдаг аа. Сараа-н "Tэнэг ялааны дууль" "Xэн юм бэ" "Инээмтгий хүн", Никитон-ы "Hамайг дуудаач" "Хөөрхөн хүүхэн", Харангa-н "Дөрвөн улирал" "Энэ бол дурлал биш", Hисванис-н "Лолитa", The Lemons-н "Xарах дуртай", Эрдэнэтунгалаг-н уулж л явахаас даа" гээд сонгуулийн, шинэ жилийн халтуурны төлөө, ашиг сонирхол биш, цэвэр урлагын бүтээл гэсэн утгаараа сор болсон дуунууд. Хуучны дуунуудаас "Унаган хайр", "Орь залуу нас" "Вансэмбэрүү". Ийм л дуунуудыг сонсохдоо би Mонгол хүн гэдгээрээ, Mонгол хэлээрээ бахархдаг.

Сүүлийн үеийн хамтлагуудаас арай сэтгэлтэй нь The Lemons, A Sound нар санагдсан. Конверс өмсдөг, манай хажуу ангийн залуу болохоор нь арын хаалгадаж байгаа хэрэг биш шүү. Xайр хайр гэж шивнэж, секс секс гэж мөр, гуяа гялалзуулдаггүй болохоор тэр. Яахав, эрэгтэй болохоор тэгж гялалзуулах боломж ч байхгүй л дээ. Гэхдээ дуу хөгжим гэж хэлээ хазаж, гуяа гаргахаас шал өөр зүйл баймаарсан.

Хоосон гудамжаар ганцаараа
Солонгорон саринах оддыг

Харах би дуртай...

Emotion гээд хэдэн эгч аятайхан дуулдаг байлаа. Бөхийн өргөөнд анхны тоглолтыг нь ч үзэж явлаа. Сүүлийн үед нэг л их богино хормой, нүцгэн бие.
Дотуур хувцас, нүцгэлэлт эмэгтэй хүний сүүлчийн аргаа барсан зэвсэг гэж боддог. Ялангуяа уран бүтээлч хүний. Харамсалтай л юм. Юм үзэж нүд тайлна гэдгийг секси байх л эмэгтэй хүний ганц авууштай чанар гэж ойлгосон бол. Тиймээ, Бритни, Кристина, Биёнсэ, Рианна ч тэгсэн гэж барьцмаар л байгаа байх.
Нүцгэлэхгүй болоод байдаг, удаан дурсагддаг, дуулагддаг эмэгтэй дуучид ч бас зөндөө, Stevie Nicks, Carole King, Blondie, The Cranberries гээд л. Сүүлийн үеэс гэвэл Florence Welch, Adele. Нүцгэлэж, хямдрах амархан. Харин хувцастайгаа хүний сэтгэлд хүрэх уран бүтээл хийх хэцүү. Sweetymotion шинэлэг мөртлөө, хямдарч доошоо унахгүй аргаа олоосой доо.

Нийгэмд ил гарч дуу хоолой болж яваа хүмүүс, өсвөр үе, хойт үеийн хүмүүжилд бага ч болов хариуцлага хүлээх ёстой. Азаар бидний үед Сараа эгч шалдалж, хэлээ хазаж явсангүй.
Сараа, Харанга, Hикитон гээд жинхэнэ хөгжим шиг хөгжим сонсож, Лодойдамба, Чойном, Өлзийтөгс гээд ном шиг ном уншиж өссөнийхөө хүчинд би өөрийгөө хүмүүжилтэй гэж боддог. " Хуучинсаг юм, номын юм, уйтгартай юм" гэж магадгүй. Гэхдээ л намайг хүмүүжүүлсэн 90 -ээд ондоо, Тухайн үеийн хүмүүжилтэй, хүн чанартай, сэтгэлтэй, жинхэнэ дуучид, хамтлагууд, циркийн өмнөх сандлууд, зуны орой, хаврын шороондоо би хайртай.

Нэгэнт том сэдвийг жижиг нийтлэлд багтаах гэж хичээснийх Нисванис-г дурсахгүй өнгөрч боломгүй. Нисванис бол жинхэнэ бор зүрхээрээ, дуртай зүйлийнхээ төлөө зүтгэж яваа хамтлаг. Хэлээ хазагсад, гуяа гялалзуулагчдын хажууд хамаагүй сонирхолтой, амттай уран бүтээлтэй. Дууных нь нэрнээс эхлээд л цэвэр философи, амьдрал, завсрын агшин, урлаг үнэртдэг. "Аз жаргалтай төгсдөг" "Үхлийн тухай хөгжилтөй дуу" "Буга урамдах цагаар" "Цэвэрлэгч, "Xав халуун нууран дээр" "Эмийн сан руу алхсан нь" "Би тамхиа татаад дуусаж байна" "Бадарчин" "Хэзээ нэгэн цагт бид нисэж магадгүй" гээд л... "Хайр нь хайрандаа хайртай шүү" гэснээс арай л өөр сонсогдож байгаа биз. Нэг тийм гүн, нэг тийм гунигтай, ухаалаг, нэг тийм хэзээ нэгэн цагт бид төрөлх хэлээ ашиглаж сурч магадгүй гэдэг итгэлийн оч бадруулмаар...

17 comments:

ARIE said...

sain bn uu, chinii blog-g bnga unshdag shu. chamtai sanal neg bn. odoo humuus bugdeere l bie biende hairtai l gedeg bolj. er ni hairtai gedeg ugnii une tsene bas aldagdsan yum shig e,sonsoh hamtlag duuchid ch hovordson bn do. oshoo sonirholtoi niitlel bicheerei. amjilt. neeree ng sanal helehed eregteichuudiin huvtsasnii talaar yum bicheech tegeh uu.

citrus said...

uu chi ingeed bichuul yostoi goy yum baishdeee.. uuriihee uzel bodliig !! bi bas ter hair ni hairdaa hairtai shuu gedeg ugiig sonsooj buuljmuur sanagddiishd. HAIR NI gej ireel. yas yuman deeree nuguu hun ni uurt ni hairtai ch yumuu ugui ch yumuu yaaj medej HAIR NI gej heldeg bnaa. yur ni chamtai 100% sanal niiljinoo. bugd unen. sweety motion, facebook ntr geel.

Anonymous said...

buur yag zagatnaad bsan gazar maajaa hayachihlaa :P, deeres n ene heden zohioliin duuchdiig yaah ve?? bi sayahan hodoo yavlaa. manai hed chi mp deer duu huulchih gediin bn. teheer n zohioliin duug n yamar medeh bish geed ooriinhoo heden duug huulchihsan chin yostoi aluulah dohson shu. bi ch bas 90-d onii huuhed.

gigi said...

gaihaltai!!! unen buguud engiin saihan bichjee. Ug ni maniig boduul surguuli soyoliig ni tugssun humuus baijeej bur yaaaamar ch utgagui ichej uhmeer uym duuldag shuu dee. bayarlalaa

Minerva said...

90's

Anonymous said...

Yag zuv, hugjmiinhen niigmeese davj setgehgu, niigmee dagasan uran buteel hiigeed bgaa uchraas eruusuu hugjihgu baina.
Ug n zorigtoi shineleg um hiij bj hugjdug baimaar.
Getel mungu oloh geed buun sonin commercial duunuud.

Rhea said...

yamar goy bichleg unshchihvaa. chinii blogt durtai shuu.

bid ue tengiinh yum baina. neeree l teenage deeree yavj bhad hogjim l amidraliin utga uchir bailaa shd.
er ni yamar ch tsag ued neg tiim het tuilshral baidag yum shigee. bie bienee het duuriah, het nyaluurah, zadgairah ue ali ch gazar huchee avdag bololtoi.

hunii setgeliin tsar l jijigreed baigaagiinh yum bailgui de. buh yum amar hyalbar bolood baigaagiinh ch yumuu huuhnuud hurtel erhem nandinaa hyamdhan bolgood l.

amidraliin goy goy nariin medremjuudiig humuus olj avch chadku ch baigaad bgamuu..

bi yu l bicheed bn da, hm..

yamar ch l gesen ih yum boduulsan goy bichleg baina :)

zoloa's blogspot said...

Iim zuils bicheed hereggui l bolvu, buhimdal sana onoo haa saigui nilteg shu de!

Mig said...

iim zuil bichsend chin, bas bi unshsandaa bayarlalaa l gej helie. zaluuchuud bid yagaad bie bieteigee sanaa bodloo soliltsoj bolohgui gej?
buhimdal bish e-e. er n hun ongorsnoo ergetsuulj, ireeduigee harj l amidardag shuu de, magadgui hen negnii martah shahsan ter l unen tuuhiig bidnii dundaas neg maan' bichee l biz, minii huvid blogiin ezentei sanal neg baina, the Cranberries-iin duunuudiig bugdiig sonsood l bid nar haana yavna ve gedgeed medchihed iluudehgui baihaa za amjilt !!!!

Anonymous said...

Үнэхээр сайхан бичжээ. Баярлалаа. Ёстой л загатнасан газар маажих шиг боллоо.

Anonymous said...

Sanal neg bna. Bid bas neg uyiinh yum bna. 90-eed onii Niciton-g sanaj bna shu!
Yagaad ch yum ter l ued jinhene amidral bsan yum shig sanagddag ternees hoish buh yum hudlaa bolson ch yum shig. Humuus neg negendee hairtai gej helj bgaa n ch hurtel hudlaa jujiglel yum shig.
Buh yum amar hyalbar bolj, yum heterhii hugjsunuus iim boldog yum bolvuu da.
Neg l ih yum bodogduulchlaa. . .

3dmedee said...

Үнэхээр гоё бичлэг байнаа. Цаашаа байнга бичиж байгаарай. Чиний блог их таалагддаг шүү. Чиний цаг үед амьдарч байcан залууc ойлгоноо чиний бичлэгийг. Энгийн локик cайтай бичжээ.

zz said...

neere l yostoi zagatnasan gazar maajih shg bolloo shuu..bi ch bsn 90-ed ond torsn bish 90d ond 10n hedtei humuujij blaa..

bi bur suulin ued sonschih duu hamtlag oldohgui bn..bi hogshirch bgm bhdaa. gj bodood bsn shd ee..neeree yag durtai bolchihoor hamtlag garsangui shuu..lemons, A sound arai gaigui tgd oor hamtlag er garaagui ghd bolno doo..
Ohidiin hamtlag ch bhgui ..Saraa, Xaranga, ARiunaa-s hoish duuchin ch torsongui ..sonin yumaa gj..

commercial duunuud gj goyo helsn bn

Anonymous said...

huuuh ene bichleg tanii bichleg bsiinmuu... bi eniig uur gazraas unshchaad neeree l tiimdee gj ter uyedee bodjiison. tgsn tanii bichleg bj taardag hehe... nisvanis ch goe shuu bs shuniin galt tereg gd hamtlag bdgdaa ter ch bs goe hamtlagsht humuus ihenhdee a sound, the lemons l gd bdiin night train td naraas iluu ( minii huvid)

Anonymous said...

tanii vzel sanaa, philosophy-g vnheer hvndlvvshtei sanagdlaa, gehdee bas alivaa yum ve vyeree baidag shvv de, bainga bvh yum negen heviin baigaad baival amidral uitgartai sonirholgvi boloh bus uu. Tiim bolhoor ter bvgdiig heterhii shvvmjilj bolohgvi yum shig sanagdaj baina

Chimeg said...

bi haaya tanii blog ruu ordog yma, uneheer anonymous nuutslag, zugeer l high fashion ym shig haragdaj bsan, eniig unshaad high fashion-ii tsaana engiin negen mongol emegtei bgaag medlee :-) uuriiguu zorigtoi ilerhiilsen bn, taalagdaj bn.

Chimeg said...
This comment has been removed by a blog administrator.